شایسته‌سالاری باوری سمی برای توجیه نابرابری‌ها
تاریخ انتشار: ۱۲ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۱۲۲۶۸
شایسته‌سالاری به یک آرمان اجتماعی تبدیل شده که سیاستمداران در هرلباسی و در پوشش هر ایدئولوژی همیشه در تلاش‌اند تا این ایده را که که دستاورد‌های زندگی، پول، قدرت، شغلی و قبولی دانشگاه باید بر اساس مهارت و تلاش افراد توزیع شود. معمولا شایسته‌سالاری روبروی اشرافیت ارثی قرار می‌گیرد که در این نظام اشرافی، موقعیت اجتماعی قرد با قرعه‌کشی تولدش تعیین می‌شود، اما در نظام شایسته‌سالاری، ثروت و امکانات نه بخاطر اتفاقاتی تصادفی بلکه به خاطر شایستگی افراد تقسیم می‌گردد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اگرچه این باور که شایستگی موفقیت و شکست افراد را مشخص می‌کند نه خوش‌اقبالی، به شکل گسترده‌ای رایج است، اما آَشکارا باور غلطی است. به ویژه به این دلیل که شایستگی خودش تا حد زیادی محصول خوش‌اقبالی است. حتی استعداد و ظرفیت فرد برای پرتلاش و مصمم بودن که گاهی به آن «سرسختی و ثبات» گفته می‌شود؛ بسیار زیاد به استعداد‌های ژنتیکی و تربیت فرد بستگی دارد. خوش‌اقبالی و شانس به افراد ویژگی‌های شایستگی را می‌دهد و دوباره اقبال، با فراهم کردن شرایطی که شایستگی در آن شکوفا شود، این‌چرخه را به وجود می‌آورد.
علاوه بر نادرست بودن باور به شایسته‌سالاری، تعداد فزاینده‌ای از تحقیقات در روانشناسی و علوم اعصاب نشان می‌دهد که اعتقاد به شایسته‌سالاری باعث می‌شود افراد خودخواه‌تر شوند، کمتر به ایرادات خود توجه کنند و حتی تمایل بیشتری به رفتار‌های تبعیض‌آمیز داشته باشند. به این خاطر که اعتقاد به شایسته‌سالاری نه تنها اشتباه، بلکه غلط است.
بیشتربخوانید
۵ راه برای ایجاد روابط کاری و شخصی بهتردر مقابل، تحقیقات در مورد قدردانی نشان می‌دهد که یادآوری نقش خوش‌اقبالی، سخاوت را افزایش می‌دهد. با توجه به یافته‌های یک پژوهش که در آن، از گروه آزمایش خواسته شد که عوامل خارجی (شانس، کمک دیگران) که در موفقیت آن‌ها نقش داشته‌اند را یادآوری کنند. صرفا همین یادآوری باعث شد که این افراد بیشتر به امور خیریه کمک کنند.
مسئله‌ی نگران کننده‌ای وجود دارد. اگر شایسته سالاری تنها یک ارزش باشد، باعث گسترش رفتار تبعیض آمیز می‌شود. پژوهشگر حوزه مدیریت، امیلیو کاستیا در موسسه فناوری ماساچوست و استفن بنارد، جامعه‌شناس دانشگاه ایندیانا، به سراغ {مدیرانی}رفت که در پی راه‌اندازی ساز و کارهای شایسته سالارانه بودند، مثلا جبران خسارت مبتنی بر عملکرد در شرکت‌های خصوصی. آن‌ها متوجه شدند که شرکت‌هایی که صراحتا شایسته‌سالاری را یک ارزش می‌دانستند، مدیرانشان پاداش‌های بیشتری را به کارمندان مرد نسبت به کارمندان زن با وجود ارزیابی‌های یکسان اختصاص می‌دهند. در جایی که شایسته‌سالاری به صراحت به عنوان ارزش پذیرفته شده نبود، این تبعیض وجود نداشت. این نتایج بسیار تعجب‌آور است.
زیرا بی‌طرفی هسته جذابیت اخلاقی شایسته‌سالاری است. اصلا مفهوم زمین بازی یکسان همان جلوگیری از نابرابری‌های ناعادلانه بر اساس جنسیت، نژاد و مواردی از این دست است. با این حال محققان دریافتند که از قضا، تلاش‌ها برای اجرای شایسته‌سالاری منجر به انواعی از نابرابری می‌شود که هدف شایسته‌سالاری حذف آنهاست. آن‌ها پیشنهاد می‌کنند که این «پارادوکس شایسته‌سالاری» به این دلیل اتفاق می‌افتد که پذیرش صریح شایسته‌سالاری به عنوان یک ارزش، افراد را متقاعد کرده که اصول اخلاقی خودشان را درست بدانند و با خیالی راحت از عادل بودن، میل کمتری به بررسی و بازنگری رفتار خود برای نشانه‌های تعصب پیدا می‌کنند.
با این حال، شایسته سالاری علاوه بر مشروعیت، خودبرتربینی نیز به بار می‌آورد. در جایی که موفقیت با شایستگی تعیین می‌شود هر پیروزی را می‌توان به عنوان بازتابی از فضیلت و ارزش خود در نظر گرفت. شایسته‌سالاری خود مهم‌ترین اصل توزیع است. در واقع کیمیاگری ایدئولوژیک باور به شایسته‌سالاری دارایی را به ستایش و نابرابری مالی را به برتری شخصی تبدیل می‌کند. این به افراد ثروتمند و قدرتمند اجازه می‌دهد تا خود را به عنوان نابغه‌های سازنده ببینند. در حالی که این تاثیر در میان نخبگان بسیار دیدنی است، تقریبا هر دستاوردی را می‌توان از طریق چشمان شایسته‌سالار مشاهده کرد. فارغ‌التحصیلی از دبیرستان، موفقیت هنری یا پولدار بودن را می‌توان نشانه‌ای از استعداد و تلاش دانست.
به همین ترتیب، ناکامی‌های دنیوی به نشانه‌ای از نقایص شخصی تبدیل می‌شوند و دلیلی را ارائه می‌دهد که چرا آن‌هایی که در پایین‌ترین مراتب اجتماعی هستند، شایسته ماندن در آنجا هستند. اینجاست که بحث در مورد میزان خودساخته بودن افراد خاص و تاثیر اشکال مختلف امکانات و شرایط، داغ می‌شود. این بحث‌ها فقط در مورد این نیست که چه کسی چه چیزی را به دست می‌آورد بلکه در مورد این است که افراد چقدر می‌توانند به آنچه دارند افتخار کنند و در مورد اینکه افراد موفقیت‌هایشان به آن‌ها اجازه می‌دهد به ویژگی‌های درونی خود باور داشته باشند. به همین دلیل است که با فرض شایسته‌سالاری، این تصور که موفقیت شخصی نتیجه خوش‌اقبالی و شانس است، می‌تواند توهین‌آمیز باشد. تصدیق تاثیر عوامل خارجی به نظر می‌رسد وجود شایستگی فردی را کم اهمیت یا انکار می‌کند.
علیرغم اطمینان اخلاقی و تملق شخصی که شایسته‌سالاری به افراد موفق ارائه می‌کند، باید آن را هم به عنوان یک باور در مورد چگونگی کارکرد جهان و هم به عنوان یک ایده‌آل عمومی اجتماعی کنار گذاشت. این باور نادرست است و اعتقاد به آن خودخواهی، تبعیض و بی‌تفاوتی را نسبت به مصیبت افراد بداقبال تشویق می‌کند.
منبع: خبرآنلاین
باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی خواندنیهامنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: جامعه شناسی شایسته سالاری دانستنی های روانشناسی شایسته سالاری شایسته سالاری خوش اقبالی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۱۲۲۶۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شورای روستا یک نهاد مردم سالاری است
احمد آرامی بیان کرد: شوراهای اسلامی در نهم اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۵۸ در تقویم جمهوری اسلامی ایران نام‌گرفته است که بر اساس فرمان حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر تشکیل شوراهای شهر و روستا به‌عنوان روز شوراها نام‌گذاری شده است.
آرامی تأکید کرد: نقش شورا در آبادانی روستا و شهر نقش بسزایی ایفا می‌کند که کلیه کارهای عمرانی در شهر و روستا زیر نظر شورا انجام می‌شود. در روستاها کار عمرانی بر اساس درخواست و مصوبه شورای اسلامی آن روستا به دهیاری روستا ابلاغ می‌گردد و دهیار را موظف به اجرای مصوبه شورا پس از اخذ مجوز کمیته تلفیق که در بخشداری محل انجام می‌شود را می‌نماید .
وی افزود: شوراهای اسلامی شهر و روستا هر چهار سال یکبار بر اساس قانون جمهوری اسلامی ایران با رأی اکثریت مردم که توسط وزارت کشور در ایران و فرمانداری‌ها در شهرها و بخش‌ها انجام می‌گیرد که مردم هر شهر و یا روستا به محل برگزاری و مقر صندوق رأی‌گیری مراجعه و رأی خود را به صندوق می‌اندازند و طبق قانون با نظارت شورای نگهبان و هیئت اجرایی و دیگر بازرسین حاضر صندوق انتخابات انجام و در پایان نامزدهای شورا هر کدام که اکثریت آرا را داشته باشند به‌عنوان شورای شهر یا روستا انتخاب می‌شوند .
آرامی افزود: شورای اسلامی در روستاهایی که جمعیت آن ۲۰۰۰ نفر باشند تعداد اعضای شورا ۵ نفر و روستاهای کمتر از ۲۰۰۰ نفر سه نفر به‌عنوان شورا انتخاب می‌شوند که اعضای شورا از بین خودشان یک نفر رئیس شورا، نائب رئیس و منشی انتخاب می‌کنند و مدت چهار سال به کار شورا ادامه می‌دهند .
وی در خصوص وظیفهٔ شورا افزود: وظیفه شورای اسلامی رسیدگی به مشکلات روستا و تعیین یک نفر با مدرک تحصیلی دیپلم به‌عنوان دهیار روستا انتخاب می‌کند تا دهیار کلیه مصوبات شورای اسلامی را که هدف آن پیشبرد و برطرف‌کردن مشکلات روستا مثل انجام روشنایی معابر روستا جمع‌آوری زباله‌ها،،،،،و غیره و آنچه کار عمرانی که در روستا انجام می‌گیرد .
وی افزود: طبق مصوبات شورا باید انجام شود عملکرد شوراها زیر نظر بخشداری محل انجام می‌گیرد که با کمک شورای اسلامی بخش انجام می‌گیرد و تمام مشکلات شوراها توسط بخشدار انجام می‌شود در قانون اساسی کشور برای شوراهای اسلامی روستا هزینه‌ای در نظر گرفته نشده است؛ چون شورای اسلامی روستا یک نهاد مردمی که به دلیل اختیاراتی که در حوزه‌های نظارتی و مدیریتی برعهده دارد.
آرامی در ادامه خاطرنشان کرد: یکی از ارکان مهم و برجسته مردم‌سالاری دینی در کشور محسوب می‌شود که هیچ‌گونه دستمزدی از هیچ نهاد دولتی و مردمی دریافت نمی‌کند و برای رضای خداوند و رضایت و آبادانی مردم روستا خدمت می‌کند.
باشگاه خبرنگاران جوان سیستان و بلوچستان زاهدان
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند